بسم الله الرحمن الرحیم

کـــــــــــــــــارگـــــــــــــــــاه مــــــــــــــــــــــقالـــــــــه نویــــــــــسی

جلسه دوم

فهرست مطالب جلسه دوم

-1 یک مثال

-2 حرف دل یک مقاله علمی چیست؟

-3 انواع مقالات

-4 روش یافتن منابع

-1 یکمثال

این جلسه را با یک مثال آغاز می کنیم که شاید ساده و تکراری به نظر برسد اما برای هدف گذاری، تلاش ، ارزش گذاری ، ایده یابی و برخی نکات دیگر خواندنش خالی از لطف نیست.

معلمی را فرض کنید که بر اثر تجربه خود در می یابد بیشتر دانش آموزانی که در املا مشکل دارند ) دارای اختلال املاء نویسی هستند( در توجه و تمرکز نیز دارای مشکل هستند )اختلال نقص توجه ( . این دریافت معلم بر اثر تجربه وی تبدیل به یک نظریه در ذهنش می شود ، بطوری که به محض آن که با دانش آموزی برخورد می کند که دارای اختلال املانویسی است ، می گوید "به احتمال قوی این دانش آموز در توجه و تمرکز نیز دارای مشکل است". این معلم با ارائه مستندات و روش های علمی و سنجش دانش آموزان دارای اختلال املانویسی از نظر داشتن نقص توجه ، اثبات می کند که نظریه اش از نظر علمی صحت دارد ، و نتایج این کارش را به صورت علمی به شکل مقاله ای با موضوع " بررسی میزان شیوع نقص توجه در دانش آموزان مبتلا به اختلال املاء "انتشار می دهد.

این مقاله به دست یک متخصص یا درمانگر اختلالات یادگیری کودکان می رسد. او به این فکر می افتد که " آیا

وقتی نقص توجه در دانش آموز مبتلا به اختلال املانویسی درمان می شود ، اختلال املا نیز در وی بهبود می یابد یا نه؟؟"

با توجه به تجربیاتش حدس می زند که این سوال جواب مثبتی داشته باشد و درمان نقص توجه در دانش آموز باعث تسریع بهبود اختلال املانویسی شود. وی آزمایشی طراحی می کند تا صحت حدسش را مورد ارزیابی قرار دهد. نتیجه آزمایش درستی حدسش را تایید می کند ، لذا نتایج آزمایشی که انجام داده است را در قالب یک نظریه در درمان اختلال املانویسی به صورت مقاله ای علمی با عنوان " بررسی تاثیر بهبود نقص توجه در بهبود اختلال املاء دانش آموزان " انتشار می دهد. این مقاله را یک معلم دیگر می خواند و به این فکر می افتد که اگر روش تدریس و تمرین و بازی های دانش آموزانش را به شکلی انتخاب کند که توجه و تمرکز را در آنها افزایش دهد و به عبارتی توجه و تمرکز دانش آموزان را قوی کند، شیوع اختلال املاء را می تواند در دانش آموزان به حداقل برساند یا اختلال املاء آنها را بهتر و آسان تر درمان کند. لذا این روش را برای پیشگیری از شیوع اختلال املاء و یا درمان بهتر این اختلال در دانش آموزان به کار میگیرد و پس از چندی نتایج مثبتی از از روش خود مشاهده می کند. لذا نتیجه مشاهداتش را در قالب مقاله ای علمی با عنوان " تاثیر روش های تدریس مبتنی بر بهبود نقص توجه در پیشگیری و درمان اختلال املاء " انتشار می دهد.

این مقاله را معلمان دیگر می خوانند و آنها نیز با آزمایش کردن این روش ، آن را در قالب مقاله های علمی تایید می کنند. مقالات به دست یک برنامه ریز آموزش و پرورش می رسد.با مطالعه آنها برنامه ریزی آموزش و پرورش دانش آموزان را به نحوی برنامه ریزی می کند که این روش در انتخاب محتوای کتب درسی و روش های تدریس سایر معلمان ورود پیدا میکند. و لذا دانش آموزان کل کشور از نتایج مثبت این روش بهره مند شده و از عوارض مخرب ناشی از اختلال املاء و نقص توجه بیشتر در امان می مانند.

چند نکته از این مثال :

- علم به صورت گام به گام پیشرفت می کند ، هرمقاله زمینه ساز تولید مقالات دیگر و تکمیل فرآیند پیشرفت

علم و منفعت بشر می شود.

- موضوعات مقالات نباید زیاد کلی باشد . مقالاتی علمی تر و موفق تر اند که بر روی نکته ای جزئی به بررسی و

تحلیل پرداخته باشند.

- هر مقاله می تواند تولید علم محسوب شود. اگر دقیق و معتبر باشد هم برای خود شخص سودمند است هم در

نهایت برای نسل بشر.

مهم : اگر در نوشتن مقاله به راههای غیر معتبر متوسل شویم یا بدون صداقت در نوشتن مطالب و استدلال ها

اقدام کنیم و به اصطلاح دچار دروغ علمی در مقاله شویم ، در حقیقت به جامعه بشری خیانت کرده ایم چون بر

اساس این مقاله سایر مقالات شکل میگیرد و علم به پیش می رود.

- به جرات می توان گفت که همه پیشرفت های علمی ، صنعتی ، پژوهشی ، تکنولوژی و جامعه شناسی بر پایه

تحقیق و پژوهش استوار است . اصلی ترین نکته و مهمترین شیوه ارایه نتایج یک مطالعه و تحقیق ، تهیه مقاله

است و محققی در صحنه تولید و انتشار علمی موفق است که بتواند نتایج خود را در مجلات معتبر به چاپ

برساند.

2-حرف دل یک مقاله علمی چیست؟

با توجه به انواع مقالات که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم ، هر نوع مقاله هدفی مشخص و حرف دلی دارد که واضح می باشد. شاید وقتی انواع مقالات را گفتیم بگویید فلان نوع بهترین شیوه و روش برای مقاله نویسی است و سود بیشتری از نظر علمی و ... دارد. اما این نکته را باید گفت که تمام انواع مقالات برای پیشرفت علم نیاز است و در جای خود ارزشمند و لازم است . بطور کلی با توجه به انواع مقاله ، در یک مقاله علمی یا می خواهیم نظریه و مبحثی جدید را مطرح یا اثبات کنیم ، یا نظریه های قبلی را اعتبار سنجی می کنیم ، یا مطالب و نظریه های علمی مرتبط با یک موضوع را گرد آوری می کنیم یا ... .

-3 انواع مقالات با توجه به نوع نگارش و بیان مطالب :

مقالات را از چند دیدگاه می توان دسته بندی کرد . یکی از این دسته بندی ها می تواند بر اساس محتوای اطلاعات مقاله باشد که از این منظر مقالات به چهار نوع پژوهشی ، تحلیلی ، مروری و گردآوری تقسیم می شوند.

مقالات پژوهشی و میدانی را در دسته مقالات تجربی و سه نوع مقاله ذکرشده دیگر را در دسته مقالات کتابخانه

ای جای می دهند.

-3-1 مقاله ی پژوهشی :

برگرفته از تحقیقی است که به تازگی پایان یافته است و چون متکی بر یافته های تحقیقاتی است ، گزارش تحقیق نیز به آن گفته می شود. مقالات پژوهشی غالبا از ارایه نتایجی که در آزمایشگاه به دست آمده است ، حاصل می شود. . به زبان ساده تر مقالات پژوهشی حاصل پژوهش و تحقیق و آزمایش در حوزه ای خاص می باشد.

اصولا در مقالات پژوهشی از ابزاری مانند : پرسشنامه ، آزمایشگاه ، فرمول ها و روابط آماری ، نرم افزار های آماری ، تحلیل های آماری ، اندازه گیری ، مشاهده و... که بعبارتی بیشتر اینها ابزار تجربی برای پژوهش بصورت عملی می باشند. در مباحث طرز نگارش مقالات پژوهشی مفصل به این موضوع خواهیم پرداخت.

-3-2 مقاله تحلیلی:

این نوع مقاله که به نام مقاله نظری نیز شناخته می شود ، مقاله ای است که مولف با استفاده از منابع پژوهشی پیشین ، نظریه ی خاصی را در حوزه کار خود مطرح می نماید. در این نوع مقاله نویسنده ممکن است نظریه های قبلی را گسترش دهد ، آن ها را با استفاده از شواهد استحکام بخشد، آن ها را به شکل دیگری بیان کند یا آن ها را مورد تامل و تردید قرار دهد. چنانچه از نام آن بر می آید مقاله تحلیلی ، از تحلیل و موشکافی موضوعات در جهت بسط دادن موضوع و یا بیان نقاط قوت و ضعف آن ها حاصل می شود.

به طور ساده تر می توان گفت در مقالات تحلیلی ، نویسنده با جمع آوری و در کنار هم قرار دادن نظریات مقالات دیگر در مورد موضوعی خاص، آن ها را تحلیل می کند تا به نظریه ای جدید برسد یا نقاط ضعف و قوت مطالب قبلی را بیان کند.

-3-3 مقاله مروری :

این مقاله به تحلیل کلان و ارزیابی انتقادی نوشته هایی پردازد که قبلا منتشر شده است. مولف مقاله ی مروری از طریق مقوله بندی ، یکپارچه سازی و ارزشیابی متون منتشر شده ی پیشین ، سیر پیشرفت پژوهش های جاری را در جهت روشن ساختن مسئله ای مشخص دنبال می کند. به عبارت دیگر نویسنده درمقالات مروری نقطه نظر های افراد مختلف را بدون اینکه دخل و تصرفی درآن ها انجام دهد ، در کنار هم قرار داده و نسبت به نوشتن مقاله اقدام می کند. مقالات مروری غالبا در حیطه هایی کاربرد دارد که در آن ها نوشته ها و تحقیق های بسیاری انجام شده ولی مقاله ای که نتایج تمامی تحقیقات را در بر گرفته باشد و بتواند به صورتی جامع و یکپارچه کل موضوع را نشان دهد، وجود ندارد. با توجه به اینکه نویسنده ی مقالات مروری باید نسبت به تمام زوایای موضوع اطلاعات و دانش کافی داشته باشد ، بطوریکه بتواند تمامی ابعاد موضوع را در مقاله بیان نماید غالبا توصیه می شود که افرادی نسبت به نوشتن مقالات مروری اقدام کنند که خود در آن زمینه صاحب نظر بوده و چندین مقاله ی مروری و یا پژوهشی در آن مورد به چاپ رسانده باشد.

بطور کلی می توان گفت درمقاله مروری نویسنده سیر مطالعات و تحقیقات انجام شده بر روی یک موضوع خاص راهمراه با تحلیل و ارزیابی این مطالب بیان می کند.

4-3-مقاله گردآوری:

این نوع مقاله صرفا به گردآوری و انعکاس نقطه نظر های مختلف مندرج در نوشته های مرتبط با موضوعی خاص می پردازد و در واقع کار تازه ای را عرضه نمی کند. تفاوت آن با مقاله ی تحلیلی این است که به ارایه نظریه ی جدید ی منتهی نمی شود و نیز با مقاله ی مروری این تفاوت را دارد که الزاما به سنجش و ارزیابی کلیه ی آثار قبلی نمی پردازد.

مقالات گردآوری را در اصل می توان نسخه ی کوچکتر و ناقص تر مقالات مروری دانست. باید این را نیز مورد توجه قرار داد که ارزش علمی مقالات گردآوری شده نسبت به سه نوع اول مقاله ، به نسبت پایین می باشد. همچنین به خاطر داشته باشید که نشریه های معتبر داخلی و خارجی که دارای رتبه علمی ISI و ISC و یا علمی پژوهشی می باشند، غالبا از چاپ کردن مقالات گردآوری شده خودداری می کنند. البته علاوه بر چهار مورد ذکر شده ، گونه های دیگری از نوشته های مجلات وجود دارند که از فراوانی کمتری برخوردارند، نظیر یادداشتهای انتقادی ، نقد و بررسی ، گزارش کوتاه و ... که با توجه به اینکه ارزش آن ها نسبت به چهارمورد ذکر شده پایین تر می باشند ، به همین دلیل از دادن توضیحات بیشتر در مورد آنها خودداری شده است.

نکته: امکان داردکه بسیاری از مقالات ، ترکیبی از انواع مقالات فوق باشد مثلا امکان دارد مقاله ی تحقیقی مروری باشد بطوریکه در آن مقاله علاوه بر انعکاس نظرات مختلف به تجزیه و تحلیل آن ها نیز پرداخته و نظرات و تحلیل های شخصی را نیز در داخل آنها وارد کرده باشد.

4-روش یافتن منابع برای مقاله نویسی؟ (روش یافتن منابع در اینترنت)

یکی از چالش هایی که امروزه پژوهشگران و مقاله نویسان مبتدی با آن روبرو می باشند، یافتن منابع مطالعاتی معتبر برای نوشتن مقاله می باشد. در حال حاضر به دلیل پیشرفت سریع علم، به طور کلی منابعی مهمتر و معتبر تر می باشند که به روز تر و مستند تر باشند. دسترسی آسان و سریع به مقالات و منابع نیز از اهمیت ویژه ای برای پژوهشگران برخوردار می باشد. لذا یکی از فضا های مهم برای جستجوی منابع مطالعاتی معتبر( مثل مقالات علمی ترویجی ، علمی پژوهشی ،

ISC، ISI و... )فضای اینترنت می باشد. ولی ذکر این نکته لازم است که جستجو در اینترنت برای آنکه سریعا و دقیقا به آن مطلبی که نیاز داریم دست بیابیم، نیازمند مهارت و دانستن فنون خاص خودش می باشد که البته بسیار آسان است(درکارگاههای آینده به آموزش جستجوی صحیح در اینترنت خواهیم پرداخت). در اینجا چند روش کلیدی برای جستجوی منابع معتبر را مرور می کنیم :

1. جستجو در گوگلpdf+

یکی از ساده ترین و سریع ترین روش های یافتن مقالات معتبر در زمینه های مختلف ، این روش است. به این صورت که : کلمه ی مورد نظر را در گوگل تایپ کرده و در ادامه اش اصطلاح pdf را تایپ می کنیم . مثلا برای یافتن مقالات در مورد اختلال املاء ، در گوگل عبارت " اختلال املاء pdf " را تایپ می کنیم سپس کلید جستجو را فشار می دهیم.

اولین نتایجی که معمولا گوگل می یابد نتایجی است که بصورت pdf می باشد که اکثر آنها مقالات علمی معتبر میباشند. )البته باید عنوان و مشخصات مقاله را به دقت از نظر اعتبار و نوع مقاله بررسی کرد.(که می توانیم آنها را ذخیره کنیم و مطالعه نماییم.

2.  جستجو در google scholar :

به سایت google scholar مراجعه کنید( scholar.google.com) در قسمت جستجو عنوان مورد نظر را تایپ کنید. دقت کنید در زیر قسمت جستجو گزینه articles و گزینه include patents فعال باشد. کلید جستجو را فشار دهید. تمامی نتایج جستجوی پیش روی شما مقالاتی می باشند که عنوان مورد نظر شما در آنها یافت می شود. می توانید نتایج مورد نظر در صفحه را باز کنید و مقالات را ذخیره نمایید.

3.  یافتن مقالات مورد نظر از طریق مقالات مرتبط.

4.  جستجو در سایت های مجلات علمی معتبر و سایت های بانک مقالات.

تذکر: موارد 3 و 4 را در جلسه بعد به همراه روش نگارش مقاله مطرح خواهیم نمود.

پایان جلسه دوم.

تهیه شده توسط انجمن علمی پژوهشی دانشجومعلمان ایران،پردیس شهید باهنر اصفهان(anjoman1.rozblog.com)